Henneman of Heijmans  

Jos Heijmans  - TOEVAL

“Toeval bestaat niet” las ik in een magazine dat op gezette tijd (en dat is één keer in de maand) bij me in de (brieven)bus valt. Deze stelling werd uitgebreid onderbouwd door een terzakekundige van naam, in elk geval door iemand die er voor door had doorgeleerd. Tenminste dat kon ik opmaken uit de lange lovende introductie, die de redactie bovenaan het artikel had geplaatst.
Enfin, de terzakekundige beweerde dat ervaringen, die wij als gewone onwetende sterveling afdoen als toeval, in principe niet meer of minder zijn dan de logische resultaten van de optelsom van besluiten en gebeurtenissen en bewegingen. Helder toch.
Maar wacht, misschien kan ik dit beter toelichten aan de hand van wat mij een paar weken geleden is overkomen. Dat zal veel verklaren.

Ik besloot een paar weken geleden om naar de supermarkt te gaan. Om tien voor elf liep ik de supermarkt binnen en ik had het boodschappenlijstje in mijn hoofd zitten. Dus mijn aanwezigheid daar, was niet meer en niet minder het resultaat van mijn besluiten, en van gebeurtenissen en natuurlijk niet op de laatste plaats het resultaat van mijn bewegingen. (anders was ik immers niet in de supermarkt gearriveerd) In grote lijnen waren mijn besluiten; geen sla, maar wel boerenkool. Geen karbonades, maar wel rookworst. Geen gewone rookworst, maar magere rookworst (?) Mijn keuze van de supermarkt is nauwelijks variabel, maar eerlijk is eerlijk ik had ook voor een andere kunnen kiezen.
Enfin, bij het schap “rookworsten” aangekomen zag ik dat het plekje waar de magere rookworst hoort te liggen, leeg was. Feitelijk had iemand die voor mij was de laatste magere rookworst meegenomen. In elk geval de laatste magere rookworst die op dat moment in het schap “rookworsten’ aanwezig was. Ik moest opnieuw een besluit nemen. Mijn overweging dat waarschijnlijk in het magazijn van de supermarkt nog wel een doos met magere rookworsten zou staan, was niet meer dan een veronderstelling, waar ik op dat moment niet al te veel mee kon. Even nam ik in overweging om een van de winkelbediendes aan te spreken op de afwezigheid van de magere rookworst, maar om mij heen kijkend kon ik alleen maar vaststellen dat blijkbaar iedereen met pauze was of in elk geval niet ergens in mijn buurt.
Even terug naar de stelling “toeval bestaat niet” Vanuit deze stelling had dus iemand die eerder dan ik naar de supermarkt was gegaan, met het voornemen om daar een magere rookworst te kopen, de laatste rookworst aangetroffen. Toeval? Geluk? Nee, volgens de terzakekundige een logisch gevolg van een opeenstapeling van besluiten, gebeurtenissen en bewegingen. En dat kan ik wel volgen, althans deze redenering. Want, stel dat ik een half uur eerder naar de supermarkt was gegaan? Zou de koper van de magere rookworst me toen ook al voor zijn geweest? Of zou hij dan voor een leeg rookworsten-schap hebben gestaan? Misschien had ik wel heel vroeg in de morgen, dus gewoon om acht uur voor de deur van de supermarkt moeten staan om er zeker te zijn van de magere rookworst. Maar, het zou natuurlijk ook mogelijk zijn geweest, dat er iemand van het supermarktpersoneel had opgemerkt dat het plekje van de magere rookworst er leeg en verlaten bijstond en dat die iemand dan naar het magazijn was gegaan en een aantal worsten uit de daar op aanwezige volle doos had meegenomen ter opvulling van de lege plek bij het schap “rookworsten” Dan was er dus helemaal geen probleem geweest. Ergo, dan was de kans groot geweest dat er voldoende magere rookworsten in het vak “rookworsten” hadden gelegen en had het dus helemaal niets uitgemaakt hoe laat ik naar de supermarkt zou zijn gegaan. Overigens als ik niet besloten zou hebben om een magere rookworst te gaan kopen, dan was er helemaal geen probleem geweest en was ik waarschijnlijk de kassa al gepasseerd. En als dat zo was geweest dan had ik de buurman van een paar deuren verder niet tegen het lijf gelopen, en had ik zijn verhaal niet aan hoeven horen over zijn kater die tijdens het verdedigen van zijn territorium een flinke haal over zijn neus had gekregen van en of andere kater. Een haal die de buurman noopte om met het beest naar de dierenarts te gaan. In het geval dat de man niet plotseling naar de dierenarts had gemoeten, was hij die dag volgens zijn eigen zeggen naar de supermarkt gegaan, omdat hij zijn boodschappen nooit op vrijdag doet, maar alleen maar op donderdag. Want buurman bezoekt op vrijdagmiddag de biljartclub van gepensioneerde postbestellers, en heeft daarom altijd op vrijdagmorgen de koffievisite bij de buurman die tegenover hem woont gepland. Hij bij hem of andersom. Echter, wegens het overlijden van een van de leden van de biljartclub van gepensioneerde postbestellers, was door het bestuur van genoemde vereniging besloten het biljarten te verdagen naar een later te bepalen tijdstip. Dit besluit werd op donderdagavond aan mijn buurman gemeld. Bovendien moest de buurman van de koffievisite op controle bij de cardioloog, Dus ergo, mijn buurman had zowel de op vrijdagochtend als de vrijdagmiddag boodschappen kunnen gaan doen. Zo vertelde hij me het ook. Het bestuur van de biljartclub had nu gekozen voor de dinsdagmorgen omdat dan het zaaltje met de biljarttafels beschikbaar was. Echter op dinsdag heeft de buurman een mevrouw die bij hem komt poetsen en die kan hij niet af zeggen, waardoor er niets anders voor de buurman op zat dan het biljarten die week dan maar over te slaan. Echter… een week overslaan zou betekenen dat hij één volle competitieronde zou moeten laten lopen, wat tot gevolg zou hebben dat hij niet zou worden uitgenodigd op het jaarlijkse samenzijn van leden die de volle competitie hebben gespeeld. Dit samenzijn werd speciaal voor die groep georganiseerd en was onderhevig aan strenge regelgeving. Dus één gemiste wedstrijd, dan ook geen uitnodiging. Tijdens dit gezellige samenzijn was het de traditie om boerenkool met rookworst te serveren. Buurman vertelde vervolgens dat het samenzijn nu gepland stond op maandagmiddag, en dat de voorzitter en zijn vrouw, die een weekendje weg zouden gaan, deze morgen al vroeg naar de supermarkt waren gegaan om de benodigde ingrediënten voor het boerenkoolstampot-met-rookworstfestijn in te slaan. Hij vertelde dat hij ze al was tegengekomen toen hij terug kwam van de controle van de dierenarts, die zijn kat nog voor het weekend even wilde zien. Ook vertelde hij dat de voorzitter hem alsnog had uitgenodigd, nadat hij hem de reden van zijn overigens nog niet overkomen absentie had uitgelegd, want die afwezigheid zou pas plaatsvinden op dinsdag na de boerenkoolparty. (het valt te prijzen dat buurman op voorhand dit meldde aan de voorzitter en zich niet eerst op de boerenkool met worst had gestort, om zich pas daarna af te melden) De vrouw van de voorzitter had zich er ook nog mee bemoeid volgens mijn buurman. Hij was ondanks de gemelde afwezigheid van harte welkom op het gezellige samenzijn van de club. Hij kon er tenslotte ook niets aan doen dat de vrijdagcompetitie was verzet naar dinsdag. Enfin, om een lang verhaal kort te maken, de voorzitter en zijn vrouw hadden die morgen twaalf magere rookworsten aangekocht, waarbij mijn buurman er nog aan toevoegde dat dit jaar voor het eerst de gewone rookworst was vervangen door de magere wegens een vermeend cholesterolprobleem bij enkele leden van de biljartclub. Een van de jongens van de supermarkt had nog vier worsten uit het magazijn gehaald, maar het gewenste totaal van veertien magere rookworsten werd niet gehaald. Op is op. En daarom zullen enkele leden het alsnog moeten doen met een gewone rookworst. Aldus mijn buurman.
Kortom…ik ben het met de terzakekundige van het maandblad eens. Niks toeval, tenminste niet als je alle feiten kent. Het logische resultaat van alle besluiten, gebeurtenissen en bewegingen kon niets anders zijn dan de hierboven beschreven situatie, een leeg (geplunderd) magere rookworst-schap.
Ik heb die dag karbonade, met bloemkool en aardappelpuree gegeten. Als ik alles van te voren had geweten… Maar ja, dan had ik nu geen verhaal gehad. Zo is het toevallig wel.
  

Jos Heijmans